ثبت اختراع

اختراع در نتیجه تلاش فکری و ذهنیت خلاقانه مخترع روی می دهد. این دستاورد در قالب یک محصول صنعتی یا فرآیند صنعتی شناخته می شود. در کشورهای مختلف وقتی از اختراع حمایت می شود که بر اساس تشریفات خارجه آن کشور در زمان مقرر به ثبت رسیده باشد. شرایط استفاده از این حق ثبت اختراع می تواند برای کشورهای مختلف، متفاوت باشد.

حمایت از مخترع

پس از این که این کار انجام می شود و حق اختراع به شخص داده می شود، به دو صورت از مخترع حمایت می شود:

• حمایت ایجابی که به دارنده حق می دهد تا از تلاش ذهنی و خلاقیت خود بهره مند شود.
• حمایت سلبی که دیگران را وادار می کند تا به حقوق صاحب اختراع اهمیت بدهند. هیچ فردی حق ندارد حقوق مخترع را نقض کند. تمامی حقوق از جمله حق انحصاری ساخت، صادرات، واردات، فروش و استفاده از فراورده ها و کالاهای به دست آمده از فرآیند برای صاحب اختراع محفوظ است.

ثبت اختراع

نحوه ثبت اختراع از جمله بحث های داغ همیشگی است. به عنوان اولین نکته ی مهم بدانید که اختراعی قابل ثبت است که دقیقا یک اختراع و ابداع محسوب شود. منظورمان این است که مشابه اختراع شما از قبل موجود نباشد که اگر باشد کار شما دیگر محسوب نمی شود.

از نظر کاربردی اختراعی مفید است که حداقل در یک دسته از علم قابل استفاده یا ایجاد باشد.

مواردی که به عنوان اختراع ثبت نمی شود

• کشفیات و نظریه های مختلف
• روش های درمان بیماری یا روش های تجاری
• مواردی که قبلا به هر صورتی پیش بینی شده است
• هر موردی که برخلاف موازین شرعی و فرهنگی کشورمان باشد

روش های ثبت اختراع چیست؟

برای این که اختراع تان را به ثبت برسانید دو روش پیش روی شماست: روش اعلامی و روش تحقیقی.

روش اعلامی برای ثبت اختراع

در این روش پایه بر صحت ادعای مخترع گذاشته می شود. اگر ادعای وی قبلا به ثبت نرسیده باشد، کار ثبت اختراع انجام می شود. براساس مواد قانونی مربوط، ورق یا سند به هیچ عنوان دلیلی برای حقیقی بودن یا قابل استفاده بودن آن نیست. علاوه بر این داشتن سند نشان نمی دهد که فرد دارای این سند، مخترع است.

در کشور ما این کار با روش اعلامی انجام می گردد. مدارک لازم توسط مخترع تحویل داده شده و اگر قبلا ثبت نشده باشد ثبت می گردد. مسئولیت صدور سند با اداره مالکیت صنعتی است. البته مسئول صحت و سقم این ادعا تنها با خود فردی است که ادعای اختراع دارد.

روش تحقیقی برای ثبت اختراع

بعضی کشورها به شکل سخت گیرانه تری به موضوع نگاه می کنند. ان ها صرف ادعای یک فرد، اختراع او را به ثبت نمی رسانند. ابتدا صحت و سقم ادعای فرد بررسی می شود. برای این بررسی ها نیاز به امکانات، وسایل و آزمایش های مختلفی است که ممکن است زمان زیادی هم بطلبد.

در این روش با اختراع به شکلی محرمانه برخورد می شود. اگر ادعای فرد درست باشد، اختراع به نام او ثبت می گردد در غیر این صورت رد می شود.

در برخی کشورها هم از ترکیب هر دو روش استفاده می شود. برای اختراعاتی که اهمیت بالایی دارند از روش تحقیقی و برای دیگر اختراعات از روش اعلامی استفاده می شود.

به صورت کلی کشورهای مختلف با توجه به قوانین و صلاحدید خودشان در مورد نحوه به ثبت رساندن اختراع تصمیم می گیرند.

چه مدارکی برای ثبت اختراع لازم است؟

بسته به این که به عنوان شخص حقیقی یا حقوقی بخواهید برای ثبت اختراع اقدام کنید مدارک مورد نیاز می تواند متفاوت باشد.

مدارک لازم برای اشخاص حقیقی

• کپی کارت ملی و شناسنامه مالک و مخترع مورد نیاز است
• فرم های لازم باید تکمیل شود
• ارائه نقشه اختراع ضروری است (برای دستگاه یا کالا)
• ادرس پستی و کد پستی مخترع و مالک باید ذکر گردد
• با درخواست اداره باید تاییدیه استعلامی تهیه شود
• اگر مشابهتی وجود دارد، باید دفاعیه انجام دهید

مدارک لازم برای اشخاص حقوقی

برای اشخاص حقوقی علاوه بر مواردی که گفته شد باید روزنامه تاسیس و روزنامه ثبت تغییرات هم ارائه دهید.

ورقه ثبت اختراع چه قدر اعتبار دارد؟

زمانی حدود 20 سال پس از زمان تاریخ تسلیم اظهارنامه اعتبار این گواهینامه تمام می شود. ضمنا در این 20 ساله تنها در صورتی ارزش گواهی ثبت شده حفظ می شود که اقساط سالیانه را پرداخت نمایید.

ثبت اختراع در ایران چگونه انجام می شود؟

اداره مالکیت صنعتی در ایران مسئول ثبت اختراعات است. می توانید از طریق سامانه ی http://iripo.ssaa.ir اختراع خود را به صورت اینترنتی ثبت کنید.

پس از مراجعه به این سامانه باید اطلاعات تان را وارد نمایید تا توسط کارشناسان بررسی شود. در مواردی که اختراع به سفارش شخص حقیقی یا حقوقی انجام می شود فرد سفارش دهنده صاحب حقوق آن است. این فرد به عنوان دریافت کننده ابلاغ ها تعیین می شود تا اطلاعات مربوطه را از طریق ایمیل یا پیامک دریافت کند.

از جمله مشخصات اختراع که باید تعیین شود نام آن است که باید بر اساس قوانین تعیین گردد. نکاتی مانند حوزه کارکرد آن، اهداف مخترع از مد نظر، تایید نوآورانه بودن و شرح نحوه ی کارکرد آن باید مشخص شود. در انتها توضیحی برای فواید ارائه می شود.

در مرحله بعدی ادعانامه تکمیل می شود که سندی برای تعیین حدود پشتیبانی است.

اظهارنامه در سه نسخه ی فرمی و به زبان فارسی تکمیل می شود، تاریخ مشخص شده و باید حاوی اطلاعات زیر باشد:

• تمامی اطلاعات مربوط به متقاضی از جمله نام، شماره ملی، آدرس کامل، تابعیت، کد پستی و شغل باید مشخص شود.
• عنوان اختراع باید مشخص گردد.
• اطلاعاتی در مورد اختراع از جمله توصیف، ادعانامه، نقش ها، توضیح خلاصه و دیگر اطلاعات ضروری لازم است.
• حوزه کاربرد اختراع باید تعیین گردد.
• در صورتی که مخترع نمی خواهد اختراع به نام خودش ثبت شود باید درخواست کتبی بدهد.
• هزینه های مربوطه باید پرداخت شده و رسید آن ارائه گردد.

پس از این که اظهارنامه ارسال شود و توسط کارشناسان بررسی گردد متقاضی باید به صورت حضوری به اداره مالکیت صنعتی مراجعه کند. وقتی امور ثبت به پایان برسد اگهی در روزنامه رسمی ثبت می گردد تا عموم در مورد آن مطلع شوند. در مراحل آخر گواهی صادر می شود و باید به بنیاد ملی نخبگان مراجعه نمایید.

مواردی که خارج از حیطه حمایت اختراع قرار دارند

اختراعاتی که در حیطه حمایت از اختراع قرار نمی­گیرند مجاز به ثبت در اداره ماکلیت صنعتی نیستند:

• نظریه ­ها و روش­های ریاضیاتی و هنری
• روش­های درمانی
• روش انجام امور تجاری، اجتماعی و ذهنی
• موارد پیشبینی­ شده در فنون و صنایع
• موارد مغایر با موازین شرعی و عرفی

نحوه، شرایط و زمان مناسب برای تسلیم اظهارنامه

بر اساس ماده 2 آئین نامه اجرای مربوطه، برای ثبت اختراع حتما باید اظهارنامه به مرجع ثبت تسلیم شود. هر کس زودتر اظهارنامه اش را تسلیم کند برای حق ثبت در اولویت است. این اولویت بر اساس تاریخ و زمان تسلیم اظهارنامه تعیین می گردد.

درست است که اظهارنامه باید در زمان مشخص ارائه شود اما توجه کنید که ارائه سریع اظهارنامه در حالی که توصیفات لازم، نقشه، ادعاها و.. را شامل نشود پذیرفتنی نیست. بنابراین در تنظیم اظهارنامه خیلی دقت کنید. اگر اظهارنامه مشکل داشته باشد ممکن است حتی بعدا برای انجام تغییرات در اختراع دچار مشکل شوید.

حمایت مالی برای ثبت اختراع در خارج از کشور

طبق قوانین ثبت اختراع تا سقف ۵۰ درصد از ثبت اختراعات در خارج از کشور حمایت می­شود البته به شرط اینکه اختراع موردنظر در اداره مالکیت صنعتی ایران به ثبت رسیده باشد؛ دارای تاییدیه علمی باشد یعنی توسط متخصصین مورد ارزیابی قرار گرفته باشد(ارزیابی علمی هزینه­ای ندارد)؛ وکیل قانونی شخص مخترع معرفی گردد و برای اختراع موردنظر، طرح کسب و کار تعریف شود.